kur Bractwo Kurkowe Tuchola kur

HISTORIA

Dawne dzieje

Stowarzyszeniem o niewątpliwie najstarszym rodowodzie, zrzeszającym mieszkańców Tucholi jest Kurkowe Bractwo Strzeleckie. 
Zapewne ze względu na liczne pożary i zniszczenia miasta na przestrzeni wieków nie zachowały się w Tucholi żadne dokumenty i pamiątki z tego okresu. Pierwszą wzmiankę na temat bractwa znaleźć można w pracy Romualda Frydrychowicza "Historia miasta, komturii i starostwa tucholskiego", (Berlin 1879). Jest to przywilej króla Zygmunta I Starego z 1547 roku nadający Bractwu Piwowarów w Tucholi statut i prawa korporacyjne.

 
Przywilej króla Zygmunta I Starego dla miasta Tuchola

"W imieniu Pana, amen. Na wieczną pamięć rzeczy. Aby pamięć o rozprawianych rzeczach nie zaginęła, jest ona zachowywana w pisemnych świadectwach.
      Z tego względu my Zygmunt z Bożej łaski Król Polski etc. etc. mocą tego pisma, wszystkim, którym leży w obowiązku rozgłaszać i wiedzieć, ogłaszamy, że My, za sprawą próśb naszych doradców przychylni jesteśmy nadaniu naszemu miastu Tuchola przywilejów, jak również mocą tego pisma udzielamy po wsze czasy burmistrzom prawa, aby mieli oni sami wolną moc do wyboru siedmiu radców, i że w wymienionym grodzie nikt nie mógłby mieszkać, kto nie miałby ich zezwolenia i nie uzyskałby praw mieszczańskich. Ten jednak, kto raz już zostałby przyjęty, nie będzie mógł być przez nich usunięty; chyba że zostało mu prawnie udowodnione, że popełnił on taki czyn, z powodu którego pozbawiony praw mieszczańskich musiałby gród opuścić. 
      Ponieważ jednak chcemy powiększyć przywilej tego grodu, postanowiliśmy założyć collegium lub też bractwo piwowarów, i niniejszym pismem tworzymy je. Z tego względu ustanawiamy, że nikt w mieście Tuchola kto nie został przyjęty do collegium lub do bractwa piwowarów, nie może samodzielnie warzyć piwa. Jeśli jednak ktoś nie zważałby na powyższe prawa, to starszyzna collegium może wywarzone piwo zająć a połowę z niego przeznaczy dla dobra ogółu grodu, połowę zaś dla potrzeb ubogich. W decydowaniu o dysponowaniu zajętym piwem pomoc mają okazać burmistrz oraz radcy grodu. Starszyznę corocznie wybierać całe collegium lub bractwo, zaś starszyzna będzie zobowiązana, przed złożeniem swego urzędu, przed tymi, którzy zostali powołani przez bractwo, zdać sprawę z wpływów oraz wydatków. 
       Do collegium lub bractwa nie będzie nikt dopuszczony, kto nie uiści dziesięć marek pruskich i da dwóch plastrów wosku. Wosk ów ma zostać zużyty dla potrzeb kościoła według uważania starszyzny, pieniądze zaś mają być przeznaczone na potrzeby miasta Tuchola.
W przypadku jednak, gdy mieszczanin zostanie przyjęty do collegium, to powinien on wyprawić zgodnie ze zwyczajem ucztę. Powinien on mieć swoją broń, mianowicie szpadę żołnierską o dwóch ostrzach, muszkiet i kuszę, którą powinien się posługiwać dla obrony miasta. Wszyscy członkowie bractwa powinni w ustalonym porządku warzyć piwo zgodnie z wiedzą i postanowieniami magistratu. Zmarłego pobratymca wszyscy członkowie bractwa powinni przyzwoicie dostarczyć do miejsca spoczynku; nieobecni uiszczą dwa plastry wosku. 
W wypadku, gdy jeden z bractwa pozostawił wdowę, to będzie ona, tak jak inni członkowie bractwa, prawo warzenia piwa, jak długo pozostanie wdową lub wyjdzie za mąż za jednego z członków bractwa lub jego syna. 
     Jeśli jednak wyjdzie ona za osobę spoza bractwa, to ani jej mąż ani ona nie powinni mieć prawa do warzenia piwa, dopóki mąż nie zostanie przyjęty do bractwa. Wszyscy jednako są zobowiązani do posłuszeństwa wobec starszyzny bractwa we wszystkich sprawach związanych z bractwem. Oponenci powinni być ukarani karą pieniężną, która wpłynie do kasy bractwa.

Dla uwierzytelnienia i świadectwa wymienionych praw wobec wszystkich dołączona jest nasza pieczęć. Wydane we wtorek w święto przeniesienia św. Stanisława w roku Pana 1547, naszego panowania jednak 41."

Chociaż w tym przywileju nie mówi się dosłownie o bractwie strzeleckim to bractwo posiadało prawo posiadania broni – szpady, muszkietu i kuszy, które miały służyć do obrony miasta. Takie prawa i obowiązki Bractwa Piwowarów są charakterystyczne dla bractw strzeleckich. Co bardzo istotne to fakt nadania bractwu prawa warzenia i sprzedaży piwa jest typowym przywilejem królewskim nadawanych bractwom strzeleckim nie tylko w Polsce. Przywilej ten stał się zresztą powodem ostrego konfliktu bractwa ze starostami tucholskimi, którzy warzyli piwo w zamkowym browarze ale na terenie miasta monopol posiadali bracia.

Najstarsze znane i zachowane dokumenty znajdujące się obecnie w Archiwum Wojewódzkim w Bydgoszczy pochodzą z roku 1835. Dokumenty te, pisane w większości po niemiecku, świadczą o bogatej działalności Bractwa nieprzerwanie do wybuchu II wojny światowej.

 

Zobacz GALERIE

 

Medal